Een journalist van de Belgische radio interviewt mij enkele uren voor we naar de Mao Livehouse gaan. “Imiteren ze niet gewoon de Westerse stijlen, want alles lijkt hetzelfde, de kleding, de muziek, de lange haren?”, is zijn vraag. Mijn antwoord is een wedervraag: “Stelt u dezelfde eisen aan een band als dEUS, of Kane? De laatste is Nederlands maar lijkt op het Ierse U2, maar is dat een probleem? Kane zingt in Engels, ziet er hip uit en resoneert met een mondiaal idioom dat hoort bij urbane jongerenculturen. Mogen Chinezen daar dan niet aan mee doen?”
Gelukkig is de journaliste het met me eens. Het is een vraag die niet alleen de muziek, maar alle kunstvormen in China lijkt op te jagen. De Australische wetenschapper Francis Maravillas heeft het zelfs over ‘being haunted by Chineseness’. Natuurlijk, Chinese rock roept net als McDonalds vragen op over globalisering en mogelijke vormen van homogenisering. Maar de vraag is ook een uiting van een neokoloniaal discours, want ze suggereert dat Chinezen misschien wel populaire muziek mogen maken, maar alleen als dat anders, exotisch en vooral Chinees zal klinken. Als het als Westerse rock klinkt, dan kunnen wij dat toch beter?
Pop – als teken van moderniteit – past blijkbaar niet bij China. Toen AT17, een geweldig folk duo uit Hong Kong, optrad in Amsterdam was het enige dat Vrij Nederland daarover kon melden de observatie: “Het is muziek die wij al kennen, daar zitten we niet op te wachten”. Mijn onderzoek, zowel naar muziek als naar de Olympische Spelen, wordt in hoge mate gedreven door de irritatie die dit soort oriëntalistische arrogantie bij mij oproept. Ook in mijn blog zal een voorkeur blijken voor juist de niet-Chinese cultuur in China, die verwarrend genoeg evengoed Chinees is, en voor culturele vormen die twijfel oproepen en geen makkelijke antwoorden toestaan.
Want hoe dan wel te schrijven en te denken over het optreden van de Queen Sea Big Shark, recentelijk overladen met prijzen voor de beste rockband van China. De teksten zijn in het Engels en de zangeres Fu Han schreeuwt met een tomeloos enthousiasme “Money f**ker money f**ker”, zo staat in het hoesje beschreven.
Link MySpace http://wwwcn.myspace.cn/queenseabigshark
Link YouTube http://www.youtube.com/watch?v=tCyyT5bzgeU
Er is wel wat veranderd in de laatste tien jaar. Bands zingen nu veel vaker in het Engels. Misschien is er meer vrijheid en is de dwang om in het Chinees te zingen minder geworden? Puristen zullen zeggen dat ze slechts buitenlanders willen behagen. Culturele puristen wantrouw ik evenzeer als hun argumenten.
Het concert was, zoals alle activiteiten deze week, ook een benefietconcert voor de slachtoffers van de aardbeving. Buiten draagt een van de fans een T-shirt met daarop geschreven “I love China more than ever”. We dansen en schreeuwen mee in het Engels, in een oververhitte club onder het toezicht van Mao – een Mao echter die zijn gezicht heeft verloren.