De wetenschappers Benedict Anderson en Arjun Appadurai benadrukken in hun werk telkens weer het belang van de verbeelding, die ze zien als een belangrijke productieve kracht. Daarom ditmaal een foto-impressie, met daarbij wat losse observaties. Deze fietstocht van een half uur is een reis langs een scala aan verbeeldingen. De tocht gaat door de Xidawang Lu, een van Beijing’s grotere straten.
Stop 1: Staatgraffiti
Vertrekpunt is de Olympische graffitimuur. De gemeente heeft enkele graffiti kunstenaars de ruimte gegeven om hun Olympische boodschap op de muren te spuiten. Hier zien we al hoe inventief de promotie werkt: wat doorgaat voor een subversief gebruik van de publieke ruimte wordt door de staat toegeëigend om haar Olympische boodschap te verspreiden. De fuwa’s – de vijf mascotte’s – zien er in de graffitiversie een stuk spannender uit.
De laatste graffiti is tegelijkertijd een reclameboodschap voor Adidas: ‘Impossible is Nothing”. Wederom spelen natiestaat, de Spelen en het mondiale bedrijfsleven samen om de burger en consument voor zich te winnen.
Stop 2: Chinese hyperreality
Een stukje verder fietsend kom ik langs het Plaza Royale Hotel, een grotesk complex met gouden paarden in de tuin. Het doet denken aan Europa, maar dan op een bizarre manier verbeeld. We zien hier een imaginair Europa, een Baudrilliard-achtige hyperrealiteit die grootser, meer bizar en wonderlijker is dan de Europese realiteit waarnaar ze verwijst. Een simulatie die het origineel overtreft en daarmee een droomwereld creëert die voor een flink bedrag toegankelijk is.
Stop 3: Urbane dromen
Ik houd halt bij een muur waarop beelden van Olympische vrijwilligers afgewisseld worden met beelden van kinderen van diverse ethniciteiten. Curieus genoeg zijn sommige afbeeldingen ‘hyperurbaan’. Alsof dit de uitkomst zal worden van de Spelen: wereldwijd broederschap met de stad vol wolkenkrabbers en shopping malls als ultieme, natuurlijke habitus.
Stop 4: De nieuwe elite
Even verderop zijn er nieuwe appartementen te koop, zoals dit door heel Beijing het geval is. De hijskranen staan er ongebruikt bij, er mag momenteel niet gebouwd worden in Beijing.
De huizenmarkt is een aparte studie waard. Ook hier worden dromen verkocht. Dit blijkt uit de namen, de slogans en de beelden die er bijgeleverd worden. De dromen worden verkocht aan de nieuwe middenklasse van China, die in luxe appartementen willen wonen – met ofwel een Ikea inrichting, of in Victoriaanse stijl – en van alle gemakken voorzien. Het liefst nog met een parkeergarage voor deJeep Cherokee. Enkele weken terug hing hier nog de eigenlijke boodschap, behorende bij het nieuwe complex en was er te lezen: ‘Premier apartments designed by International architects’ en “Best apartment in Asia-Pacific, expect pure Brilliance’. Alsof dit nog niet genoeg is staat er ook: ‘Only for the elites who are influencing the world’. Deze obscene en ultrakapitalistische omhelzing van de nieuwe middenklasse is inmiddels weggepoetst, nu hangen er grote borden met daarop de slogan van de Spelen – One World One Dream – in allerhande talen. Een grote vooruitgang…
Stop 5: Kosmopolitische dromen
Het complex wordt gebouwd tegenover het SOHO complex, een van de diverse SOHO’s die Beijing rijk is. De naam heeft een kosmopolitisch aura, het had immers ook in New York of London kunnen zijn. Net zoals de naam van een ander appartementencomplex in Beijing (‘MOMA’), de air heeft van kunstzinnigheid en kosmopolitisme. Opnieuw worden hier dromen verkocht en opnieuw voor hoge bedragen.
Stop 6: De fietsers
Na het eten is het inmiddels donker. Aan de overkant van de straat lichten de etalages van de Gucci- en Louis Vuitton-winkels op. Ik sla rechtsaf en kom langs een rij kleine winkeltjes, onderdeel van een oud, wat vervallen en communistisch aandoend flatgebouw. Hier lijkt de tijd geen vat op te hebben. Het herinnert mij aan het Beijing dat ik van 1992 ken. Ook de fietser met een lading vol afval en zakken laat zien dat veel juist ook hetzelfde blijft. Verschillende werkelijkheden, of beter, verschillende verbeeldingen van allerhande (on-)mogelijke werkelijkheden, buitelen in een korte fietstocht over en door elkaar heen. Thuis pieker ik na over hoe ik dit in een eenduidig artikel kan gieten.
